- Restrukturyzacja to ratunek przed upadłością i zakończeniem funkcjonowania firmy. Ogólnie rzecz ujmując ma ona na celu poprawę sytuacji finansowej firmy, jej uzdrowienie, aby mogła ona kontynuować działalność i uniknąć upadłości. Skierowane jest przy tym do podmiotów niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością.
Upadłość zaś, która ma na celu jak największe zaspokojenie wierzycieli poprzez likwidacje majątku firmy (co najczęściej doprowadza również do likwidacji przedsiębiorstwa), skierowana jest jedynie do dłużnika niewypłacalnego, natomiast restrukturyzacja, do dłużnika zagrożonego niewypłacalnością.
Dłużnik jest niewypłacalny, gdy utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące lub gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres dwadzieścia cztery miesiące.
Przez dłużnika zaś zagrożonego niewypłacalnością rozumiemy dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
- Można też stwierdzić, iż upadłość skierowana jest do podmiotów, co do których nie ma możliwości prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego, które nie doprowadzi do osiągniecia planowanych skutków związanych z poprawą kondycji firmy.
- Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika polega w szczególności na:
- odroczenie terminu wykonania,
- rozłożenie spłaty na raty,
- zmniejszenie wysokości,
- konwersję wierzytelności na udziały lub akcje,
- zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
Jest to więc próba ratowania firmy poprzez negocjowanie z kontrahentami – wierzycielami dokonywana przez profesjonalistę w osobie doradcy restrukturyzacyjnego, działającego w imieniu restrukturyzowanej formy.
Każde postępowanie restrukturyzacyjne uzależnione jest od wielu czynników i uwarunkowań dotyczących zarówno restrukturyzacyjnej firmy, jak i jej wierzycieli. Przykładowo zaległości wobec ZUS mogą być restrukturyzowane poprzez odraczanie ich terminu płatności oraz rozłożenia na raty.
- Działania restrukturyzacyjne, która muszą być dostosowane do możliwości finansowych, organizacyjnych i przyszłego potencjału oraz kosztów restrukturyzowanej firmy, dają możliwość nie tylko na spłatę zobowiązań, ale na wyjście ,,na prostą” danej firmy, a potem docelowo na osiąganie stosownych zysków z prowadzonej działalności.
Dodatkowa pomocą, aby osiągnąć zamierzone cele działań restrukturyzacyjnych jest zakaz prowadzenia czynności egzekucyjnych w trakcie toczącego się procesu restrukturyzacyjnego.
- W porównaniu do prowadzonej upadłości, restrukturyzacja w przeciwieństwie do niej, obejmować możnie nie wszystkich wierzycieli.
- W zakresie zaspakajania wierzycieli przez firmę, w przypadku restrukturyzacji, proces ten jest mniej formalny i może polegać na różnych zakwalifikowania wierzycieli – do różnych grup i różnym poziomie zaspokojenie zobowiązać w poszczególnej grupie wierzycieli.
W przypadku upadłości proces zaspakajania wierzycieli jest bardziej formalny i wierzyciele zaspakajani są w sposób określony ściśle przez ustawę – prawo upadłościowe.
- Pamiętać przy tym należy, iż w przypadku wystąpienia ustawowych przesłanek do ogłoszenia upadłości takich jak:
- dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (przy czym domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące),
- w przypadku gdy dłużnik jest osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uznaje się, że jest on niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące, dłużnik jest zobligowany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości danej firmy, a gdy tego zaniecha podlega konsekwencją prawnym, w tym możliwej odpowiedzialności karnej, czy też zakazowi prowadzenia działalności gospodarczej.
- Kolejną różnicą jest to, że postępowanie restrukturyzacyjne przewidziane jest w zasadzie tylko dla przedsiębiorców, zaś postępowanie upadłościowe zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla osób fizycznych.
- W postępowaniu upadłościowym, po wydaniu przez sąd stosownego orzeczenia, zarządca firmy, w zasadzie traci możliwość zarządzania firmą i zarząd ten obejmuje powołany przez sąd syndyk. Faktyczną kontrolę nad procesem upadłości przejmuje sąd i syndyk.
Zarządca firmy w przypadku upadłości ma obowiązek wskazania i wydania syndykowi całego majątku firmy, który następnie nim zarządza, zabezpiecza i likwiduje. Co więcej niektóre czynności prawne upadłego, dotyczące mienia firmy wchodzącego do masy upadłości są mogą zostać uznana za bezskuteczne i w efekcie niejako ,,cofnięte”.
Co do zaś postępowania restrukturyzacyjnego, to w tym przypadku, co do zasady, z jednym wyjątkiem dotyczącym postępowania sanacyjnego, zarządzanie firmą doznaje jedynie pewnych ograniczeń, które przykładowo w trybie postępowania o zatwierdzenie układu, są stosunkowo bardzo małe. Dany zarządca przedsiębiorstwa ma większą kontrolę nad przebiegiem procesu restrukturyzacji i negocjacji z wierzycielami.
- Nie zawsze sąd wyrazi zgodę na otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli. Sąd odmawia również otwarcia postępowania układowego lub sanacyjnego, jeżeli nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu.
W przypadku upadłości, Sąd oddali wniosek o jej ogłoszenie, gdy dłużnik (potencjalny upadły) wykaże, że dana wierzytelność ma w całości charakter sporny i że spór ten powstał pomiędzy stronami jeszcze przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.
Wniosek taki sąd oddali również, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczy na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego lub wystarcza tylko na pokrycie tych kosztów.
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, kiedy stwierdzi, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, czy też gdy nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.
Sąd nie może jednak oddalić wniosku o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, jeżeli uzna, że zostało uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał czynności prawnych, którymi wyzbył się majątku, który wystarczyłby na zaspokojenie owych kosztów. Pamiętać należy bowiem iż prawo upadłościowe stwarza możliwość uznania takich czynności w określonym czasie, przy określonych warunkach, za bezskuteczne, a tym samym prowadzić może do ,,powrotu” danego majątku do masy upadłości.
- Niewątpliwie kwestia wyboru, czy firmę restrukturyzować, czy zgłaszać jej upadłość zależy od wielu czynników (takich jak choćby wysokość zadłużenia, możliwości rozwoju danej firmy, prognozowana akceptacja propozycji układowych przez wierzycieli, koszty postępowania), wymagających indywidualnego przeanalizowania. Jednak można stwierdzić, iż przedsiębiorca daną analizę powinien rozpocząć od kwestii możliwości restrukturyzacji firmy, którą uchroni ją przed likwidacją, a również nie rzadko doprowadzi w istocie do większego i szybszego zaspokojenia wierzycieli.
biuro@staskiewicz-janczarek.pl
BYDGOSZCZ – ul. Paderewskiego 12/2
WARSZAWA – ul. Długa 16, Budynek B, II piętro
